Πολλοί που διάβασαν τον Καπετάν Μιχάλη θαρρούν πως τέτοια παιδιά- τέτοια αντράκια, όπως λέμε στην Κρήτη- ποτέ δεν υπήρξαν, ούτε άνδρες τόσο χεροδύναμοι, τόσο ψυχοδύναμοι, που να αγαπούν με τόση λαχτάρα την ζωή και να αντικρίζουν με τόση περιφρόνηση το θάνατο. Πώς να πιστέψουν οι άπιστοι τι θάματα μπορεί να γεννήσει η πίστη; Ξεχνούν πως η ψυχή του ανθρώπου γίνεται παντοδύναμη όταν συνεπαρθεί από μια μεγάλη ιδέα. Τρομάζεις όταν, ύστερα από πικρές δοκιμασίες, καταλάβεις πως μέσα μας υπάρχει μια δύναμη που μπορεί να ξεπεράσει τη δύναμη του ανθρώπου. Τρομάζεις, γιατί από τη στιγμή που θα καταλάβεις πως υπάρχει η δύναμη αυτή δεν μπορείς πια να βρεις δικαιολογίες για της ασήμαντες ή άνατρες πράξες σου, για τη ζωή σου την χαμένη ρίχνοντας το φταίξιμο στους άλλους. Ξέρεις πια πως εσύ, όχι η τύχη, όχι η μοίρα, μήτε οι άνθρωποι γύρω σου, εσύ μονάχα έχεις, ό, τι κα αν δεν κάμεις, ό, τι και αν γίνεις  ακέραιη την  ευθύνη. Και ντρέπεσαι τότε να γελάς, ντρέπεσαι να περγελάς αν μια φλεγόμενη ψυχή ζητάει το αδύνατο.

Απόσπασμα από την εισαγωγή του ‘ Καπετάν Μιχάλη ‘ του ‘Νίκου Καζαντζάκη’